Hukukta hakem ne demek ?

Hukukta Hakem Ne Demek? Adaletin Sessiz Kolları

Merhaba sevgili okurlar! Bugün, hukuk dünyasında sıkça karşılaştığımız ama çoğu zaman tam anlamıyla ne anlama geldiğini bilmediğimiz bir terimi ele alacağız: hakem. Hakem, mahkemeye başvurmadan çözüm arayan, tarafsız bir şekilde bir davaya karar veren bir kişi. Peki, hakemin rolü tam olarak nedir? Ne tür davalarda hakem kullanılır? Ve en önemlisi, hakemlik sisteminin adaletin sağlanmasında nasıl bir yeri vardır? Gelin, birlikte bu sorulara cevap arayalım.

Hakemlik: Geleneksel Yargı Sisteminin Alternatifi

Hukukta, “hakem” terimi, bir anlaşmazlık veya uyuşmazlık durumunda taraflar arasında çözüm sağlayan kişiyi ifade eder. Hakem, resmi mahkeme kararına alternatif olarak, tarafların isteği üzerine devreye girer. Buradaki önemli nokta, hakemin tarafsız bir üçüncü kişi olmasıdır. Yani, mahkemeye başvurmak istemeyen taraflar, hakeme başvurarak çözüm bulmayı tercih edebilirler.

Birçok ülkede, özellikle ticaret, iş hukuku, inşaat ve diğer ticari anlaşmazlıklarda hakemlik kullanılır. Bunun en büyük avantajı, daha hızlı ve daha az masraflı bir çözüm yolu sunmasıdır. Taraflar, hakem kararını kabul ettikleri takdirde, yasal bağlayıcılığı olan bir sonuca ulaşırlar.

Hakemin Rolü ve Süreç

Hakemin görevi, taraflar arasında çıkan anlaşmazlıkları dinleyip, kanunlar çerçevesinde tarafsız bir şekilde karar vermektir. Ancak hakemlik, bir yargıcın kararına tamamen benzer değildir. Hakem, mahkemelerdeki kadar katı prosedürlere uymak zorunda değildir. Bu esneklik, daha hızlı bir çözüm sunabilmesini sağlar. Hakemler genellikle konuyla ilgili uzman kişiler olabilir. Örneğin, bir inşaat anlaşmazlığında, hakem olarak inşaat sektörü konusunda deneyimli bir mühendis ya da avukat atanabilir.

Hakemlik, tarafların kendi aralarında anlaşarak hakem seçmelerini sağlar. Seçilen hakem, davayı çözüme kavuşturmak için genellikle taraflara zaman tanır, delilleri toplar ve gerekirse uzman görüşlerine başvurur. Sonrasında verdiği karar, bağlayıcıdır. Ancak bu karar, bazen mahkeme tarafından denetlenebilir.

Gerçek Dünyadan Bir Hikaye

Şimdi gelin, bir örnekle konuyu daha anlaşılır kılalım. Farz edelim ki, iki şirket arasındaki tedarik sözleşmesinde bir anlaşmazlık çıkmış olsun. Bir taraf, ürünlerin belirtilen kalitede teslim edilmediğini savunuyor, diğer taraf ise sözleşmeye uygun hareket ettiklerini belirtiyor. Uzun süre mahkeme süreçlerine girmek yerine, taraflar hakemlik seçeneğini değerlendirmeye karar verirler.

Her iki taraf, sektörde deneyimli bir avukatı hakem olarak atar. Hakem, her iki tarafın delillerini inceler, tarafları dinler ve uzman görüşlerinden faydalanır. Sonunda, hakem, kısa bir süre içinde kararını verir. Bu karar, taraflar arasında büyük bir hukuki belirsizliği ortadan kaldırır ve anlaşmazlık çözülür. Her iki taraf da kararın bağlayıcı olmasını kabul etmiştir.

Bu örnekte olduğu gibi, hakemlik bazen davaların daha hızlı çözülmesini sağlayarak taraflara büyük faydalar sağlar.

Hakemlik Sisteminin Avantajları ve Dezavantajları

Avantajları:

1. Hızlı Çözüm: Mahkeme süreçleri bazen yıllarca sürebilirken, hakemlik çok daha kısa sürede sonuçlanabilir.

2. Daha Düşük Maliyet: Mahkemelere göre daha az masraflıdır.

3. Esneklik: Taraflar, hakemin uzmanlık alanını seçebilir ve daha ilgili bir çözüm bulabilirler.

4. Gizlilik: Mahkeme kararları genellikle kamuya açıkken, hakemlik süreçleri daha gizli olabilir.

Dezavantajları:

1. Sınırlı Temyiz Hakkı: Hakemin verdiği karar, genellikle temyize gitmez ve taraflar bununla bağlı kalmak zorunda kalabilirler.

2. Bağlayıcılık: Her iki taraf da kararın bağlayıcı olmasını kabul etmek zorundadır, bu da bazen istenmeyen sonuçlara yol açabilir.

3. Uzmanlık Sınırlamaları: Bazen hakem, çok uzmanlaşmış bir konuda yetersiz kalabilir.

Hakemlik Uygulamalarının Türkiye’deki Durumu

Türkiye’de de hakemlik, ticari uyuşmazlıkların çözümünde oldukça yaygın bir yöntemdir. Türk Ticaret Kanunu’na göre, ticari sözleşmelerde taraflar, aralarındaki uyuşmazlıkları çözmek için hakem atama hakkına sahiptir. Özellikle ticaret hayatında, işletmelerin uzun süren mahkeme davalarından kaçınmak için hakemliği tercih etmeleri yaygındır.

Bunun dışında, 2016’da kabul edilen “Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yöntemleri” düzenlemesi ile hakemlik daha da yaygınlaşmıştır. Bu düzenleme ile mahkemelere başvurmadan önce tarafların alternatif çözüm yollarını denemeleri teşvik edilmektedir.

Sizin Görüşleriniz?

Peki ya siz, hakemlik süreci hakkında ne düşünüyorsunuz? Mahkemeye başvurmak yerine, hakem aracılığıyla uyuşmazlıkların çözülmesi sizce adaletin sağlanmasında ne kadar etkili olur? Kendi deneyimlerinizi veya fikirlerinizi bizimle paylaşın! Yorumlarınızı bekliyoruz ve hep birlikte bu önemli konuyu daha da derinlemesine tartışalım!